Akıllı Şehirler Sokak Gazeteleri

Değişimin Kendisi Ol dünya turu sırasında geçen ay Dalai Lama Sokak Gazeteleri Uluslararası Ağı (International Network of Street Papers) muhabiri ile özel bir söyleşi yaptı . Evsizlik, yalnızlık, Buda ve umudu konu alan bu özel söyleşinin metni geçtiğimiz haftalarda dünyanın farklı şehirlerindeki sokak gazetelerinde yayınlandı.

Sokak gazetesi benim Türkiye’de daha önce karşılaşmadığım bir yayın türü. Sokak gazeteleri, evsizlik ve yoksulluk sorunlarını ele alan, evsizler için bir gelir kaynağı olması amaçlanan, yazılarının büyük bir kısmı geçmişte veya bugün evsiz olan kişiler tarafından kaleme alınan gazeteler.  ABD’deki en eski sokak gazetelerinden biri, merkezi evime beş dakika yürüme mesafesinde olan ve düzenli olarak takip ettiğim Spare Change. Gazetenin ismi özellikle dikkate değer - kurtarmak, yedek, fazla anlamlarına gelen “spare” kelimesi, bozuk para, değişim anlamlarına gelen “change” kelimesi, bozuk para vermek anlamına gelen “spare a change” deyimi üzerinden yapılan üçlü bir kelime oyunu.

20 yıl önce kurulan Spare Change iki haftada bir yayınlanıyor; dağıtımı ise şehrin sokaklarındaki kokartlı evsiz satıcılar tarafından yapılıyor. Gazeteyi evsiz bireyler ile evsizlik konusunda aktivistler bir arada çıkarıyor. Gazete, evsiz olup kokart verilen satıcılara 25 centten satılıyor, bu kişilerse gazeteyi okurlara 1 dolara satıyorlar; böylece evsiz satıcılara bir gelir kaynağı sağlanmış olunuyor. Spare Change’in hazırlanma ve dağıtım süreçleri evsizlerin ve evsizlik üzerine çalışan aktivistlerin bir araya gelerek örgütlenmeleri için önemli bir araç olarak kullanılıyor. Gazetenin içeriği ise şehrin dört bir yanındaki okurların evsizlik, yoksulluk ve toplumsal adalet konularında daha bilgili ve ilgili olmalarına katkıda bulunuyor.  Sokak gazeteleri evsizlik sorununun yoğun olarak yaşandığı ABD’ye özel bir girişim değil. Bugün Ukrayna’dan Zambiya’ya, Brezilya’dan Norveç’e onlarca ülkedeki şehirlerde sokak gazeteleri evsizlerin örgütlenmesi, evsizlik ve kentsel yoksulluk sorunlarına çözüm bulunması için verilen mücadelenin önemli bir parçası. Bu özelliğiyle sokak gazeteleri belki de basının gücüyle sokağın gücünü bir araya getiren araçların en etkileyicilerinden biri.

Son iki sayıdaki yazılarımda olduğu gibi Akıllı Şehirler’de bu ay da kentli insanı ve insan ilişkilerini merkezine koyan teknolojilerden bahsediyorum. Her zaman olduğu gibi görüşleriniz ve sizin karşılaştığınız uygulamalarla ilgili epostalarınızı bekliyor olacağım.