Finlerin İkinci Oturma Odası Sauna

9,000 yıllık geçmişi olduğu düşünülen sauna, Fin kültürünün tam merkezinde yer alıyor. Ondan daha Fin bir şey düşünmek zor. 5 buçuk milyon nüfuslu Finlandiya’da özel ve kamusallarıyla 3 milyona yakın sauna var.

Bizde Fin hamamı diyenler de var ama bildiğimiz hamamdan deneyim olarak oldukça farklı. Saunada bulunmanın normal ve geleneksel şekli tamamen çıplak olmak. Sauna dışındaki hayatlarında, giyim tercihlerinden sosyal ilişkilerine pek açık olmayan Finlandiyalılar, saunadaki çıplaklığı sosyal veya cinsel bir açıklık olarak görmüyorlar. Saunada seks de zaten kültürel bir tabu.

Sauna deneyimi fiziksel ve zihinsel bir arınma ritüeli. Herkesi olduğu gibi, en yalın insan olma haliyle, biraz da savunmasız bıraktığı için eşitleyici, “senden gizleyecek bir şeyim yok” demek olduğu için de güven verici, dolayısıyla sosyal olarak da yakınlaştırıcı, bağları güçlendirici etkisi var. Önemli kararlar saunalarda alınıyor, büyük antlaşmalar saunalarda imzalanıyor. Cinsiyet eşitliği konusunda hassas olan Finlandiya’daki

güncel tartışmalardan birisi, böyle bir imza seremonisinde yöneticilerin farklı cinsiyetten olması durumunun kadınların katılımına engel olup olmadığı, katılırlarsa kadın üzerinde rahatsızlık veya baskı yaratıp yaratmadığı.

“Normal hayatlarında pek açık olmayan Finler, saunadaki çıplaklığı cinsel bir açıklık olarak görmüyorlar.”

Sauna buluşmaları arkadaş gruplarının düzenli etkinlikleri arasında. Eğer birisi sizi de saunaya davet ederse bu arkadaşlığınızda önemli bir adım demektir. Reddedecekseniz gerekçeniz sağlam olsa iyi olur.

Nadir de olsa saunalarda delikanlılık yarışına giren Fin maçolarına rastlamak mümkün. Bunları ocağa sürekli su, bazen de bira atıp, odayı buhar içinde ve rahatsız edici yükseklikteki sıcaklıklarda tutup, işi dayanıklılık gösterisine çevirmelerinden tanıyabilirsiniz. Bir de “vihta” dedikleri huş ağacının dallarından yapılmış bir demetle kendilerini ve birbirlerini kamçılama var. Kan dolaşımını hızlandırıp cilde iyi geliyor. Finler belki karşı çıkacaktır ama maçoca güç gösterisi şeklinde yapıldığında homoerotik sado-mazo bir tat da yok değil sanki.

Eğer tek şansınız varsa önerim Helsinki’nin en eski halka açık saunası Yrjönkatu’ya gitmeniz. Belediyenin limandaki saunası Allas ve çıplaklığa alışık olmayan turistler için mayo ile girilen Löyly saunaları da özellikle yaz ayları için güzel alternatifler.

İmece usulü yapılmış ve gönüllüler tarafından kolektif olarak işletilen Sompasauna ise apayrı bir yere sahip. Yıl boyu her gün 24 saat açık ve ücretsiz. Self-servis; yani eğer geldiğinizde ocak yanmıyorsa odunları toplayıp saunayı hazırlamak başa düşüyor. Aslında Sompasauna, festivali ve müzikli danslı etkinlikleri ve kolektif yapısıyla saunadan çok daha fazlası; bir kent müştereği.