Tersine Bir Çocuk Edebiyatı Yazarı: Leo Lionni

Modern devletin ortaya çıkışı aynı zamanda devletlerin sınırları içindeki vatandaşların “terbiyesini” doğurdu. Adabı muaşeret kurallarından, aynı dilin aynı lehçesini konuşmaya, aynı normlarla hareket etmeye kadar birçok kalıplaştırma ve tek tipleştirme, modern devletin temel gayelerinden biri oldu. Tüm iktidarlar için, birbirine benzeyen bir kitleyi yönetmek her zaman daha kolaydır. Vatandaşı terbiye etmek, eğitim sistemi gibi yaygın araçlara sahip olan devletler için pek de zor olmayan bir iştir.

Elbette masallar, hikâyeler ve halk anlatıları bu tek tipleştirmeden fazlasıyla etkilendiler. Orijinal halk anlatıları, sistemin değer yargıları ve normlarıyla dolduruldu. Günün sonunda da “çalışmazsan aç kalırsın, parayı vermezsen düdüğü çalamazsın, iyi bir çocuk olmazsan cadı seni yer...” diyen anlatılarla birçok kuşak yetişti.

Günümüzde de çocuk kitaplarına bu anlayışın inanılmaz bir hâkimiyeti söz konusu. Ancak, tersine bir akışla yol alan birçok çocuk kitabı yazarı da var elbette. Leo Lionni de bu yazarlar arasında oldukça önemli bir yere sahip. Lionni, adil dünya düşlerini çocuk kitaplarına zarif bir şekilde sığdıran bir yazar. Üstelik resimlerini de kendisi yapıyor. Birçok kitabı olan yazarın şu an Türkçeye çevrilmiş dört kitabı var. Bu kitaplar: Frederick, Yeşil Kuyruklu Fare, Pezzetino ve Yüzyüz. Kitapların içerikleri ise kısaca şu şekilde:

Frederick:

Frederick, yazın çalışmak yerine uzun kış geceleri için güneş ışığı, sıcaklık ve sözcük biriktiriyordu. Arkadaşları ise onun neden çalışmadığını veya ne biriktirdiğini anlamıyorlar ancak işlerine devam ediyorlardı. Kış bastırınca yuvalarına çekildiler, yediler

içtiler. Ancak sonunda yiyecekleri bitince Frederik’in biriktirdiği renklerle
ve sözcüklerle bezenmiş hikâyelerle ısınıp, sıcacık düşler kurdular. Bize Ağustos Böceği ve Karınca hikâyesinde çalışmazsak aç kalacağımız söylendi. Frederick’te ise Lionni başka bir şey söylüyor. Farklı üretim biçimlerinden, tembellik hakkından ve birlikte tüketmekten bahsediyor. Kitap, 3 yaş üstü çocuklar için uygun.

Yeşil Kuyruklu Fare:

Fareler ormanda mutlu mesut ve huzurlu bir biçimde yaşıyorlardı. Ancak günün birinde şehirden gelen bir fare şehirdeki festivallerden bahsetti. Fareler bir festival yapmak için çok heyecanlandılar. Festivale hazırlandılar, süslendiler ve maskeler taktılar. Ancak festival bittiğinde maske taktıklarını unutmuş ve birbirlerine yabancılaşmış, üstelik vahşileşmişlerdi. Yeşil Kuyruklu Fare, yabancılaşmanın en sade ve eğlenceli anlatımı... Kitap, 3 yaş üstü çocuklar için uygun.

Pezzettino:

Pezzettino İtalyancada zerrecik anlamına geliyor. Pezzettino herkesin büyük olduğu ve harika işler yaptığı dünyada yaşıyor. O kadar küçük ki büyük

olmak ve harika işler yapmak için ait olduğu canlıyı arıyor. Arayışları Pezzetino’nun kendi bütünlüğünü ve potansiyelini keşfetmesiyle sonuçlanıyor. Lionni, Pezzetino’da çocukları ve potansiyellerini anlatıyor. Kitap 3 yaş üstü çocuklar için uygun.

Yüzyüz:

Küçük, kara bir balık olan Yüzyüz herkesten hızlı yüzüyor. Ancak
tüm sürüsünü büyük bir balık yutunca yapayalnız kalıyor. Arkadaş bulmak için çıktığı yolda kendine benzeyen bir sürü buluyor. Ama bu sürü de büyük balıkların tehdidi altında. Sürü Yüzyüz’ün maharetiyle büyük bir balık gibi hareket etmeyi

ve büyük balıklardan korunmayı keşfediyor. Yüzyüz birlikte hareket etmek, dayanışmak ve örgütlenmek üstüne bir kitap ve 3 yaş üstü çocuklar için uygun.